พิพิธภัณฑ์แบบบ้าน บ้าน

วันที่30 สิงหาคม 2557 ผมเดินทางไปจังหวัดน่าน มีโอกาสไปเยี่ยมพิพิธภัณฑ์ที่ชาวบ้านจัดการด้วยตนเองโดยไม่หวังพึ่งราชการ แหล่งเตาโบราณบ้านบ่อสวก นับเป็นแหล่งอุตสาหกรรมผลิตเครื่องถ้วยชามสมัยโบราณ สันนิษฐานว่าน่าจะมีอายุประมาณ 550-750 ปี โดยพบหลักฐานเตาเผาและเศษเครื่องถ้วยชามอย่างหนาแน่นตามบริเวณเนินดินริมห้วยปวน และลำน้ำสวกในเขตบ้านบ่อสวกเจ้าของชื่อจ่ามนัส ซึ่งเป็นที่ดินของพ่ออุ้ยแสนแม่อุ้ยชื่น ธิเสนา ผู้เป็นพ่อแม่ของตนเอง จากการที่ฟังจ่ามนัสเล่าเรื่องราวให้ฟังว่า ได้มี อ.สายันต์ ไพรชาญจิตร์ อาจารย์ประจำภาควิชาการพัฒนาชุมชน คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ภายใต้การสนับสนุนทุนวิจัยจากรองศาสตราจารย์สุมิตร ปิติพัฒน์ และสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ดำเนินการสำรวจและขุดค้นเตาเผาในที่ดินของครอบครัวพ่ออุ้ยแสนแม่อุ้ยชื่น ธิเสนา บริเวณบ้านบ่อสวก ต.สวก อ.เมือง จ.น่าน  และได้มาสำรวจในบริเวณบ้านของตนเองจึงได้พบแหล่งเตาเผาที่มีอายุเก่าแก่ในบริเวณบ้านของเขาเอง จึงได้มีการขุดค้น จนเป็นที่มาของการอนุรักษ์และจัดเป็นพิพิธภัณฑ์ที่เป็นแหล่งเรียนรู้มาจนทุกวันนี้ ถามว่าทำไม่ให้ทางราชการเข้ามาดูแลช่วยเหลือ แก่ตอบว่าถ้าราชการเข้ามาจัดการมันจะเกิดความวุ่นวายไม่สงบสุข แกบอกว่าเจ้าที่เจ้าทางเจ้าของเตาเผาไม่ต้องการให้ใครมาวุ่นวายอยากอยู่อย่างสงบ 
     พิพธภํรพืแห่งนี้เคยรับเสด็จมาแล้วสามพระองค์ คือสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลณิวัฒนา พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ ทำไมท่านไม่เสด็จไปที่หน่วยราชการจัดการ จ่ามัสเคยได้ยินรับสั่งว่าท่านอย่ากจะมาดูของจริงๆมากกว่า นับว่าเป็นบุญของที่นี้จริงๆ
      ทุกวันนี้พิพิธภัณฑ์เตาโบราณเฮือนบ้านสวกแสนชื่นจึงเป็นที่รู้จักกันมากขึ้น เป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ มีคนมาเที่ยวชมมากขึ้น แต่ครอบครัวก็อยู่แบบเดิม ไม่เปลี่ยนแปลง เพราะไม่ได้ทำเชิงพาณิชย์ ใครมาก็ต้อนรับ วันไหนไม่มีใครมาก็เป็นปกติ ก็คงจะทำแบบนี้ต่อไปเรื่อย ๆ เพราะทำแล้วสบายใจดี ขอขอบคุณเจ้าของพิพิธภัณฑ์เฮือนบ้านสวกแสนชื่น จ.น่าน